
RCLM Baucau (25-11-2025)—Família vítima Kondena makás aktu ema deskoñesidu ne’ebé tuda joven na’in-rua insiál CAS tinan 29 no FFJPS, iha bairu Siabailale Aldeia Casamuto Suku Buruma, Postu Administrativu Baucau Munisípiu Baucau iha domingu madrugada foin lalais ne’e.
Família Vítima Durante Luis Xavier konta kronolojia, oan na’in-rua ho motór hetan tuda husi ema deskoñesidu iha área suku Buruma hafoin fila husi serimónia kazamentu família balun nian iha postu administrativu Laga, akontesementu ne’e rezulta oan inisiál CAS ne’ebé lori motor hetan tuda, kanek ain no helem to’o fera, enkuantu oan ida seluk inisiál FFPS fatuk kona kotuk maibé la rezulta kanek.
”Ami nia prima ida mak kazamentu iha Laga ami fila kuaze tuku haat liu tamba ami iha motór lima no kareta ida uluk, sira rua ho motor ida hakarak sei dansa hela neba pois mai tuir iha fatin Buruma nian tuda sira rua, maun lori motór kona ain kanek no helem ne’ebé taka rahun, foto tau iha facebook ne’e, alin tur kotuk ne’e kona kotuk laran fatuk kona tiha aspal mak mak kona,” Familia vítima informa ba Jornalista sira iha Salaun Apuramentu Munisípiu Baucau segunda ne’e.
Aman husi vítima sira, sente triste no kondena atitude husi ema deskoñesidu ne’ebé iha dalan tuda oan na’in-rua bainhira viajem iha dalan públiku iha área suku Buruma, maske antes ne’e suku refere, implementa regras tarabandu hodi labele halo asaun violénsia kualker hasoru sidadaun.
”Ita sente triste tamba, hahalok ne’e hanesan brutalizmu no limita fali ema nia movimentu, lolos hahalok ne’e labele mosu tamba hau fi’ar Buruma ne’e iha serimónia tarabandu maibé ema deskoñesidu nia hakarak atu hamonu imajem Buruma ou Baucau nian, ita lahatene tamba ne’e nu’udar família sei sente triste, nu’udar Baucau oan sente hahalok ne’e ladi’ak no kondena tamba Baucau uluk ema cap ita (muturabu) no ba oin ita buka para muda ita nia hanoin Baucau (muturau), tamba ne’e ita lakohi buka labele mosu iha ita nia munisipiu ida ne’e, tamba ne’e hato’o ona ba (xefe suku Buruma) tamba iha ona tarabandu ita husu bele buka tuir ema ne’e oinsá fó (sansaun) atu hahalok ne’e labele mosu tan,” nia husu.
Xefe Suku Buruma Liborio dos Santos Freitas hateten, relasiona akontesementu ne’e simu ona informasaun husi vítima na’in-rua nia família, tamba ne’e sei rekolla informsaun no bainhira deteta suspeitu sira sei kondena regras tarabandu ne’ebé antes implementa.
”Identifikasaun ba akontesementu ne’e ita seidauk halo tamba, horesik dadersan mak akontese depois informasaun ne’e virál mídia sosiál foin ita hatene akontesementu iha área Buruma nian, tamba ne’e ita seidauk halo kordenasun autoridade tarabandu nian ohin hau tuir atividade ne’e depois hotu hau sei kordena membru konsellu no autoridade komité tarabandu nian buka informasaun, ita espera bele hetan ema halo asaun ida ne’e atu nune’e ita diminui hahalok krime,” dehan Xefe Suku Buruma.
Lideransa komunitáriu suku Buruma konsidera, hahalok husi ema deskoñesidu ne’e hamonu diginidade suku nian, tamba ne’e husu kooperasaun komunidade hotu ne’ebé hela área akontesementu Siabailale buka maneira hodi indentifika supeitu sira nune’e kondena tuir regras tarabanu nian.
”Sansaun iha regras tarabandu ne’e buat rua ita implementa ka tau ne’eba kuandu ema seluk ka Buruma oan mak halo ita tetu nia grau kazu ne’e, kuandu grave demais ita fó sansaun todan nian lori karau, osan pois hadia ka rekopera fila-fali vítima ne’e no responsabilidade ba serimónia tarabandu ne’e, atu nune’e rekoperasaun fila fali bandu ne’e, sé karik ita identifikasaun hetan ema tuda iha relasaun família ita rezolve tuir família ita fó oportunidade maibé nafatin hetan sansaun tamba nia kontra ona bandu, maibé rekopera kondisaun saúde ne’e depende sira (vítima ho suspeitu) kombina,” Nia konklui.
Entertantu akontesementu ne’e Jornalista sira tenta atu konfirma mos komandante Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) iha Munisípiu Baucau, maibe seidauk fó deklarasaun ruma tamba seidauk simu relatóriu.
Ekipa Kobertura: RCLM